Antonio Palacios
e O Porriño

“Que Antonio Luciano Juan Palacios y Ramilo naceu na parroquia do Porriño ás dez e media da noite do oito de xaneiro de mil oitocentos setenta e catro na rúa da Praza desta localidade.”

O Porriño

Este é o texto que figura na partida de nacemento de Antonio Palacios do 8 de xaneiro de 1874. A partir de aquí, o arquitecto medraría no seo dunha familia numerosa formada polos seus pais, o madrileño Isidro Palacios García e Teruel e a porriñesa Jesusa Ramilo Nieves, e seis irmáns: Jesús, Cármen, Amparo, Amelia, Joaquín e José.

A súa infancia transcorre no Porriño. A familia víase na obriga de desprazarse debido aos traballos que o pai efectuaba para a liña do ferrocarril como axudante de obras públicas. Aínda así, Palacios nunca perdeu o vínculo co seu lugar de nacemento.

Aínda que consolidou a súa vida en Madrid, nunca perdeu de vista O Porriño. Foi un lugar de referencia no emocional mais tamén no profesional. Algunhas das súas primeiras obras están deseñadas para aquí. Obras, que, por certo, nunca cobrou, o que proba o afecto do arquitecto á vila do Louro.

Antonio Palacios no seu estudio, 1974.
Obras do edificio do Concello, O Porriño.
Dedicatoria de A. Palacios.

Sempre que se trasladaba a Galicia para gozar das súas vacacións de verán, instalábase, nun primeiro momento, no Porriño. Aproveitaba a estancia para dar longos paseos polos arredores ou mesmo para participar nos faladoiros da Botica Nova, o edificio que proxectou para o seu irmán, o boticario José Palacios, e na que se daban cita intelectuais das letras e as artes de Galicia. Pódese dicir que dende O Porriño foi onde comezou a achegarse ao galeguismo desde un punto de vista sentimental, unha corrente que influíu con contundencia na súa arquitectura.

Ademais, Palacios foi un dos meirandes impulsores do granito extraído das canteiras porriñesas. O arquitecto sentía auténtica fascinación por este material e por todo o proceso de traballo que leva consigo extraelo e sometelo á labra. Hai quen afirma que, durante as súas estadías no Porriño, o arquitecto achegábase ata as explotacións de granito para observar traballar ós canteiros ou mesmo para elixir en persoa a pedra para algunha das súas obras. Utilizouno para a súa obra galega pero tamén para a madrileña.

Canteira de granito no Porriño, Foto Pako.
Detalle en granito.
Tumba de Antonio Palacios, cemiterio municipal.

Antonio Palacios morreu na súa modesta casa do Plantío (Madrid) o 27 de outubro do ano 1945, aos 71 anos de idade. O 30 de outubro de 1976 os seus restos foron trasladados ao cemiterio municipal do Porriño onde repousan baixo unha pequena mole de granito que leva seu nome e a súa profesión labrados a pico por un canteiro.

Cronoloxía

Títulos, cargos, premios e proxectos
máis destacados de Antonio Palacios.
1874
Nace no Porriño un 8 de xaneiro de 1874.
1885
Comeza o seu bacharelato en Pontevedra.
1892
Trasládase a Madrid para comezar os seus estudos preparatorios de enxeñería e arquitectura, optando despois por esta última.
1900
Obtén o seu título de arquitecto e é nomeado vogal da Sección de Arquitectura do Círculo de Belas Artes.
1903
Asóciase co seu compañeiro Joaquín Otamendi e gañan o primeiro premio do concurso de Ponte Señorial sobre a ría de Bilbao.
1904
É nomeado arquitecto xefe do Ministerio de Fomento, cargo que ocupará ata o ano 1915. Gaña o segundo premio no concurso de Ponte sobre o río Urumea de San Sebastián. Proxecta a Escola Fernández Areal e a Fonte do Cristo do Porriño.
1905
Xunto con Otamendi, gaña o concurso para o Palacio de Comunicaciones de Madrid.
1908
É elixido membro do xurado da Sección de Arquitectura para a Exposición Nacional de Belas Artes. Encárgaselle o Hospital de Maudes entre outras obras. Proxecto do Pavillón de Recreo Artístico e Industrial de Santiago de Compostela.
1909
Comeza a construción da Virxe da Rocha e, todo apunta que, por este ano, rematan as obras da Botica Nova do seu irmán José no Porriño.
1910
Presidente da Sección de Arquitectura do Círculo de Belas Artes de Madrid, cargo que ostentou ata 1917. Encárgaselle a sucursal en Madrid do Banco Español del Río de la Plata. Proxecto do Gran Hotel Sanatorio de Mondariz-Balneario.
1911
Noméaselle Presidente da Sociedad Central de Arquitectos. Remite un plano de planta do Teatro García Barbón en Vigo para iniciar a cimentación, dous anos despois asinaría o proxecto completo.
1912
Organiza a primeira exposición de Arte Gallego en Madrid xunto con Lloréns e Álvarez de Sotomayor, entre outros.
1916
É nomeado membro da Academia de San Telmo en Málaga.
1917
Noméaselle arquitecto da Compañía Metropolitano para levar a cabo as obras da parte arquitectónica do metro madrileño. Organizador da II Mostra de Arte Galega na Coruña.
1919
Palacios é nomeado fillo predilecto da cidade de Vigo. Proxecto do Círculo de Belas Artes de Madrid e da Casa do Concello do Porriño.
1922
Apróbase o seu Proxecto de urbanización parcial para unha zona de Vilagarcía de Arousa, máis concretamente a da Golpilleira. Noméaselle fillo predilecto da cidade. É elixido académico de número da Real Academia de Belas Artes de San Fernando.
1924
Inaugúrase o Concello do Porriño. Recibe o nomeamento de fillo predilecto da súa vila natal.
1926
Le o discurso de entrada na Academia de Belas Artes de San Fernando.
1928
Proxecto de reforma dos accesos da Catedral de Ourense. Palacios é nomeado cóengo honorario da catedral desta cidade.
1930
Proxecto do Templo da Paz para o Monte da Guía de Vigo. Por estas datas proxecta tamén a vivenda para Celso Méndez en Praia América.
1932
Iníciase a execución do proxecto do Templo Votivo do Mar en Panxón. Proxecto de reforma dos accesos á Catedral de Santiago. Plano de Ensanche e Reforma Interior de Vigo.
1934
É nomeado arquitecto honorario da cidade de Vigo e de Santiago de Compostela.
1935
Inicia o seu último grande proxecto en Madrid, o Banco Mercantil e Industrial. Noméaselle membro do padroado do Museo de Castrelos en Vigo.
1942
Anteproxecto da parroquial de San Francisco de Santander. Proxecta a súa propia casa na localidade madrileña do Plantío, o edificio da Banca Viñas Aranda en Vigo, o Mosteiro da Visitación das Salesas Reais para a mesma cidade e a Gran Promesa de Valladolid.
1943
Proxecto do Templo da Veracruz no Carballiño.
1945
Morre o 27 de outubro na súa casa madrileña do Plantío.
Antonio Palacios Antonio Palacios
Concello de O Porriño
Centenario Casa Consistorial
Sala de Exposición